درمان دیابت ؛ داروها و رژیم غذایی دیابت … قسمت دوم

کاهش وزن و ورزش

کاهش وزن و ورزش، درمان‌های مهمی برای دیابت نوع ۲ هستند. کاهش وزن و ورزش، حساسیت بدن را نسبت به انسولین افزاایش می‌دهد، بنابراین، به کنترل قند خون کمک می‌کند.

متفورمین

متفورمین یک داروی بیگوانید است که حساست سلول‌های بدن را نسبت به انسولین افزایش می‌دهد. متفورمین مقدار گلوکز تولید شده توسط کبد را کاهش می‌دهد. در ۱۹۹۴، سازمان غذا و دارو استفاده از بیگوانیدی بنام متفورمین (گلوکوفاژ) را برای درمان دیابت نوع ۲ تایید کرد. امروزه، این دارو هنوز اولین دارویی است که برای دیابت نوع ۲ تجویز می‌شود.

علاوه بر این، متفورمین اشتها را سرکوب کرده و ممکن است برای افراد دارای اضافه وزن نیز مفید باشد.

متفورمین اغلب به تنهایی گلوکز خون را کاهش نمی‌دهد، و ممکن است همراه با سایر داروها نظیر داروهای خوراکی یا انسولین تجویز گردد.

اثرات جانبی احتمالی این دارو شامل حالت تهوع و اسهال است. این عوارض جانبی معمولا در طول زمان بهبود می‌یابند.

سولفونیل اوره

داروهایی که تولید انسولین را در کبد افزایش می‌دهند، به کلاس دارویی بنام سولفونیل اوره تعلق دارند. نسل‌های قدیمی این دارو شامل کلرپروپامید (دیابینیز) و تولبوتامید بدلیل دارا بودن ریسک بالای حوادث قلبی عروقی، دیگر مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.

داروهای سولفونیل اوره جدید شامل گلیبورید (دیابتا)، گلیپیزید (گلوکروتول)، و گلیمپرید (اماریل) هستند.

مگلیتینیدها

مگلیتینیدها همانند سولفونیل اوره‌ها، کلاس دارویی هستند که از طریق تحریک ترشح انسولین در کبد عمل می‌کنند. بر خلاف سولفونیل اوره‌ها، که در بدن بصورت طولانی مدت باقی می‌مانند، ریپاگلینید (پراندین) و نگاتلینید (استارلیکس) بسیار کوتاه مدت عمل می‌کنند، و اثرات اوج آن‌ها در طی یک ساعت بروز می‌کند. به خاطر همین، این دسته از داروها سه بار در روز و قبل از غذا مصرف می‌شوند.

چون این داروها سطح گردش انسولین را افزایش می‌دهند، ممکن است سبب هیپوگلیسمی نیز بشوند. افزایش وزن نیز یکی از اثرات جانبی ممکن است.

تیازولیدین دیون

داروهای تیازولیدینده گلوکز خون را از طریق افزایش حساسیت سلول‌ها به انسولین، پایین می‌آورند (بهبود پاسخ سلول‌های هدف به انسولین). مثال‌هایی از آن عبارتند از پیوگلیتازون (آکتوز) و روزیگلیتازون (آواندیا).

این داروها دارای چندین اثر جانبی نظیر ریسک سکته قلبی و شکستگی استخوان هستند. افزایش وزن، یکی دیگر از اثرات جانبی احتمالی است. این داروها معمولا به عنوان درمان اولیه مورد استفاده قرار نمی‌گیرند، اما ممکن است برای برخی افراد کمک کننده باشند.

بازدارنده‌های آلفا گلوکزیداز

داروهای این کلاس، جذب کربوهیدرات‌ها را از روده کاهش می‌دهند. آنزیم‌های روده کوچک، قبل از جذب کربوهیدرات‌ها در روده، باید آن‌ها را به ذرات ریز قند، مظیر گلوکز تجزیه کنند. یکی از آنزیم‌هایی که در تجزیه کربوهیدرات‌ها دخیل هستند، آلفا گلوکزیداز نامیده می‌شوند.

این داروها از طریق بازداشتن این آنزیم‌ها، مانع تجزیه کربوهیدرات‌ها می‌شوند، و جذب گلوکز به تاخیر می‌افتند.

بازدارنده‌های آلفا گلوکزیداز که در ایالات متحده در دسترس هستند، شامل آکاربوز (پری کوز) و میگلیتول (لکسی کامپ) هستند. این داروها دارای اثرات جانبی نظیر درد شکمی، اسهال و نفخ هستند.

بازدارنده‌های SGLT2

این‌ها کلاس جدیدی از داروها برای درمان دیابت نوع ۲ هستند. این داروها بصورت خوراکی بوده و از طریق مسدودسازی بازجذب گلوکز در کلیه، سبب افزایش ترشح گلوکز و کاهش قند خون می‌شوند. سازمان غذا و دارو، بازدارنده‌های SGL2 کانگلیفلوزین (اینووکانا) را در مارس ۲۰۱۳ و داپاگلیفلوزین (فارکسیگا) را در ژانویه ۲۰۱۴ تایید کرد.

اثرات جانبی این کلاس جدید از داروها که برای درمان دیابت نوع ۲ استفاده می‌شوند، شامل عفونت واژینال و عفونت مجاری ادراری است. هر یک از این داروها به عنوان یک درمان واحد و در ترکیب با سایر داروها نظیر متفورمین، سولفونیل اوره، پیوگلیتازون و انسولین استفاده می‌شوند.

بازدارنده‌های DPP-4

اینکرتین یک هورمو طبیعی است که به بدن می‌گوید که انسولین را بعد از غذا تولید کند. آنزیمی بنام دیپپتیدیل پپتیداز -۴ (DPP-4) اینکرتین را از بدن حذف می‌کند. باز داشتن DPP-4 به اینکرتین کمک می‌کند تا به مدت زیادی در بدن بماند. همین امر سبب می‌شوند تا انسولین ترشح شود، و نهایتا قند خون پایین بیاید.

سازمان غذا و دارو در سال ۲۰۰۶ اولین داروی این کلاس را با نام سیتاگلیپتین (جانوویا) تایید کرد. سایر اعضای این کلاس از داروها شامل ساکساگلیپتین (اونگلیزا)، لیناگلیپتین (ترادژنتا)، و آلوگلیپتین (نوسینا) هستند.

اثرات جانبی داروهای کلاس DD-4 شامل نشانه‌های تنفسی و عفونت‌های مجاری ادراری است. این داروها سبب اضافه وزن نمی‌شوند.

آگونیست های گیرنده GLP-1

GLP-1 (پپتید ۱ مانند گلوکاگون) یک نوع اینکرتین است، یعنی هورمونی که به بدن می‌گوید تا بعد از غذغ انسولین ترشح کند. داروی آگونیست GLP-1 از طریق تحریک اینکرتین آگونیست‌های GLP-1 که به مقلدهای اینکرتین معروف هستند، به همان شیوه مشابه با بازدارنده‌های DPP-4 عمل می‌کنند. اثرات آن‌ها قوی‌تر از اثرات بازدارنده‌ای DPP-4 است.

اگزناتید (بیتا) اولین دارو از دسته آگونیست GLP-1 بود. این دارو ریشه در یک منبع جالب، یعنی بزاق سوسکار دارد. دانشمندان مشاهده کردند که این خزنده کوچک می‌تواند بدون غذع به مدت طولانی زنده بماند. آن‌ها ماده‌ای در بزاق این جانور کشف کردند که تخلیه معده را آهسته می‌سازد، بنابراین، باعث می‌شود که خزنده برای مدت طولانی احساس سیری کند. این ماده شبیه به هورمون GLP-1 است.

سایر داروهای این کلاس، از زمان این کشف بزرگ ساخته شده‌اند. این داروها عبارتند از لیراگلوتاید (ویکتوزا)، اگزناتاید با اثر طولانی مدت (بیدورون)، آلبیگلوتید (تنزوم)، و دولاگلوتید (ترولیسیتی).

این داروها تخلیه معده را آهسته کرده و آزادسازی گلوکوز را از کبد کند می‌کنند، از این رو، انتقال مواد غذایی را به روده تعدیل می‌کنند. این داروها ممکن است روی مغز تاثیر گذاشته و احساس گرسنگی را کنترل نماید و در نتیجه سبب کاهش وزن گردد.

آگونیست‌های گیرنده‌های GLP-1 اغلب با کاهش وزن همراه هستند. این کلاس از داروها به تنهایی استفاده نمی‌شوند، بلکه در ترکیب با سایر داروها مصرف می‌شوند. اثرات جانبی احتمالی شامل حالت تهوع و ریسک بالای التهاب حاد لوزالمعده است.

پراملینتاید (سیملین)

پراملینتاید (سیملین) اولین دارو از کلاس داروهای تزریقی ضد قند خون می‌باشد که علاوه بر انسولین برای درمان دیابت نوع ۱ یا نوع ۲ استفاده می‌شود. پراملینتاید ترکیب آنالوگ آمیلین انسانی است، هورمون طبیعی که توسط لوزالمعده ترشح می‌شود تا بعد از غذا، به کنترل گلوکز کمک کند. آمیلین مانند انسولین در افراد مبتلا به دیابت، وجود ندارد و یا مقدار آن کم است.

پراملینتاید که همراه با انسولین استفاده می‌شود تا مقدار اوج قند خون را بعد از غذا کاهش دهد، نوسانات گلوکز را در طول روز کاهش می‌دهد، احساس سیری را افزایش می‌دهد که سبب کاهش وزن می‌گردد، و نهایتا نیاز به انسولین را در زمان غذا خوردن، کاهش می‌دهد.

پراملینتاید برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۱، و کسانی که از طریق تنسولین درمانی نمی‌توانند سطح گلوکز خون را به مقدار نرمال برسانند، به عنوان یک درمان دیگر در کنار انسولین درمانی، و برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ به عنوان یک درمان دیگر، قبل از غذا (سه بار در روز) از طریق تزریق وارد بدن می‌شود تا به مقدار کنترل شده قند خون دست یابند.

مصرف پراملینتاید همراه با انسولینی، بخصوص برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۱، با خطر هیپوگلیسمی ناشی از انسولین همراه است. این هیپوگلیسمی شدید در طی ۳ ساعت تزریق پراملینتاید حاصل می‌شود. حالت تهوع یکی دیگر از اثرات جانبی ممکن است.

پایان قسمت دوم

ادامه دارد …

منبع : medicinenet